Onderzoek: hoe geven ouders zakgeld?

Wanneer starten met zakgeld?

Uit de enquête blijkt dat een grote groep ouders zakgeld geeft vanaf de leeftijd van 12 jaar (34,7%). Een begrijpelijke leeftijd, want tieners hebben vaak al wat meer vrijheid en noden. 27,2% van de ouders start al met zakgeld tussen de leeftijd van 6 en 9 jaar. 

Liesje Vanneste vindt het een goed idee om in de lagere school al een beetje zakgeld te geven: “Op die leeftijd beschikken kinderen al over voldoende telvaardigheden. Ze zijn ook minder beïnvloedbaar door allerlei externe verleidingen en groepsdruk. Jonge kinderen zullen meer vanuit hun eigen perspectief keuzes maken. Bovendien, des te vroeger je met geld leert omgaan, hoe beter je erin wordt.” 

Volgens de enquête is er maar een kleine groep ouders (2,3%) die geen zakgeld geeft. Liesje: “Je bent uiteraard niet verplicht om je kind zakgeld te geven. Het is ook enkel mogelijk als het financieel haalbaar is. Zakgeld geven is een goede les, maar er zijn verschillende manieren om je kind financieel op te voeden. Je kan je kinderen ook zonder zakgeld betrekken in financiële keuzes. Bijvoorbeeld door met hen in gesprek te gaan over hoe je als ouder spaart en met het gezinsbudget omgaat.” 

Hoeveel zakgeld geven? 

Liesje: 'Wat het bedrag van het zakgeld betreft, is een mogelijke leidraad een halve tot één euro zakgeld per leeftijdsjaar van het kind per week. Voor een kind van 12 jaar komt dat bijvoorbeeld neer op 24 tot 48 euro per maand. Uit de enquête blijkt dat veel ouders lager zitten qua bedrag. Misschien is dit te verklaren door het feit dat ouders incalculeren dat kinderen voor verjaardagen en tijdens de eindejaarsfeesten ook nog wel wat centjes krijgen. Dan snap ik dat je ook niet veel zakgeld geeft.” 

Cash of kaart 

De meeste ouders (66,6%) geven elektronisch zakgeld. Met een debetkaart en een banking app leren werken en online veilig een aankoop doen, zijn belangrijke vaardigheden. Via online en mobiel bankieren kunnen kinderen hun saldo checken en eenvoudige verrichtingen uitvoeren. Ze leren in alle veiligheid met geld omgaan, terwijl u over de schouder meekijkt. 

De kunst van sparen én spenderen 

Uit de enquête blijkt dat kinderen vooral zakgeld gebruiken om kleine dingen te kopen (48,9%) zoals snoepjes of ijsjes. Zakgeld wordt ook wat gebruikt om te sparen (19,6%), maar relatief beperkt. Ouders geven aan dat ze willen dat hun kinderen sparen (52,2%) voor grotere doelen, maar het leven is duur. Tien euro is snel op. 

“Zakgeld geven zonder gesprek heeft niet veel waarde” 

Liesje: “Als het budget voor het zakgeld beperkt is, kan je vooral inzetten op nadenken waaraan je je zakgeld wil uitgeven. Het lijkt me een goed idee om als ouder het gesprek daarover aan te gaan. Welke normen en waarden wil je meegeven? Misschien wil je niet dat ze het uitgeven aan iets dat geweld promoot, aan suikerrijke dingen of slijm. Leren uitgeven, wil ook zeggen dat je leert hoeveel iets kost, maar ook dat je het maar één keer kan uitgeven. Dat klinkt voor ouders heel gemakkelijk, maar voor een tienjarige is dat niet evident. Als je tien euro zakgeld krijgt in het begin van de maand en twee dagen later is het op, dan leer je budgetteren.” 

Wekelijks of maandelijks

De meerderheid van de ouders (50,4%) geeft maandelijks zakgeld, 37,4% doet dit wekelijks. Liesje: “Jonge kinderen zou ik eerder wekelijks zakgeld geven, omdat een maand voor een 7-jarige heel lang is. Als je ziet dat niet alles meteen gespendeerd wordt, kan je naar twee weken opbouwen. Een 12-jarige kan meestal wel met een periode van een maand om, maar er zijn altijd uitzonderingen. Maak de periode dan wat korter. Anderzijds, een kind dat alles opgebruikt in het begin van de maand, leert ook een les.” 

Klusjes voor extra zakgeld 

“Om de vaatwasmachine leeg te maken, moet je uiteraard geen geld geven” 

Iets meer dan de helft van de ouders geeft aan dat hun tieners jonger dan 15 jaar wel klusjes bij de buren mogen doen of via tweedehandsverkoop een centje mogen bijverdienen. Liesje: “Ik vermoed dat het om dingen gaat zoals het gras afmaaien of oud speelgoed of kledij verkopen. Er zal wel een soort grijze zone zijn, want een studentenjob mag eigenlijk pas vanaf 15 jaar. Toch ben ik fan van dit soort inspanningen. Het is een mooie manier om de waarde van geld te leren kennen. Jonge tieners leren zo dat ze tijd moeten investeren om geld te verdienen.” 

Slechts 17,4% van de ouders geeft extra zakgeld voor grote huishoudelijke klussen, zoals bijvoorbeeld helpen bij een voorjaarsschoonmaak. Liesje: “Ik vind dat niet slecht om zoiets toch te doen. Om de vaatwasser leeg te maken, moet je uiteraard geen geld geven. Je bent deel van een gezin en bepaalde taakjes moeten gewoon gebeuren. Daar krijg je geen geld voor.”

Hoe financieel geletterd zijn onze kinderen? 

Liesje: “Als ik naar deze generatie kijk, ben ik nog altijd optimistisch over hun financiële vaardigheden. Uit de resultaten van deze enquête kan je misschien afleiden dat ze redelijk verwend zijn en van dure dingen houden, maar ik denk dat dit ook voor onze generatie geldt. Wij gaan ook meer op restaurant en op reis in vergelijking met onze ouders vroeger. Het is logisch dat onze kinderen dat stramien volgen. Volgens mij heeft deze generatie zelfs een betere financiële geletterdheid dan wij hadden. Zoals iedereen gaan ze verschieten als ze rekeningen moeten betalen of ontdekken hoeveel vastgoed kost. Net daarom is het belangrijk om zakgeld te geven en met je kind te praten over geld.” y