De stok, de wortel en het aspirientje
5 min
De farmasector klaagt over de onzekerheid die Trump creëert. De handelstarieven verlagen, ligt buiten de macht van EU-bedrijven. Wat is wél de sleutel?
Vorige maand kondigde president Trump een invoerheffing van 100% aan op merkmedicijnen. Blijven buiten schot: farmaspelers die een deel van hun productie in de VS hebben of daarvoor al plannen hadden.
De beurzen reageerden niet of nauwelijks op dit nieuws. Veel producenten kondigden immers al plannen aan om (meer) te investeren in de VS. Naar het doel van de Amerikaanse administratie is het zoals altijd moeilijk gissen. Feit is wel dat er vanuit de VS steeds meer stemmen klinken om geneesmiddelen als een kritische sector te beschouwen. Het een-tweetje tussen de aanlokkelijke wortel van de subsidies in de Inflation Reduction Act en de tarievenstok kan meer bedrijven overtuigen zich te vestigen in de VS.
Belgische farma-export
De VS zijn een belangrijke handelspartner voor ons land. Minder belangrijk dan onze buurlanden en de rest van de EU - respectievelijk goed voor 40% en 20% van onze totale afzetmarkt - maar met 6% nog steeds een aanzienlijke exportbestemming. Daarbij valt ook op dat van de duizenden Belgische bedrijven die uitvoeren naar Amerika vooral de grootste werkgevers het leeuwendeel daarvan voor hun rekening nemen.
Wanneer we Comtrad-cijfers bekijken uit de periode 2021-2023, valt op dat farma bijna de helft van deze handelsstroom uitmaakt. Tijdens de covidpandemie draaide de vaccinproductie in ons land op volle toeren, met de VS als voorname afnemer. Tijdens die periode bedroeg het Belgische aandeel in de wereldwijde vaccinmarkt ruim 30%. Opvallender is dat België goed was voor meer dan 70% van alle vaccins die Amerika invoerde.
Onderstaande tabel verduidelijkt de relevante cijfers voor de totale Belgische farma-export (gemiddelde over de periode 2021-2023) voor zowel het totaal als de drie voornaamste exportcategorieën naar de VS. Die drie zijn tegelijk ook verantwoordelijk voor 90% van onze totale wereldwijde medicijnuitvoer.
Farma en het BBP
Dat de vaccinproductie (tijdelijk) voor een opstoot zorgde in onze economie valt onmiddellijk op in de internationale handelscijfers. Historisch lag het aandeel van deze producten in de totale uitvoer naar de VS pre-covid ook eerder op 40%. Die tijdelijke toename zorgde voor flink wat extra export. Én bijgevolg ook voor economische groei.
Onderstaande grafiek toont (oranje) het toenemend aandeel van de farmasector in ons totaal BBP. Daarnaast valt ook op (groen) dat de sector in 2022 goed was voor 1 procentpunt van de totale BBP-groei.
De sector klaagt terecht over de grote onzekerheid die het Witte Huis en zijn bewoners ongetwijfeld nog verder zullen opstoken. De Amerikaanse tarieven verlagen of zelfs maar stabiliseren, ligt deels buiten de macht van Europese bedrijfsleiders en beleidsmakers.
Wat kunnen we wél doen? Een IMF-studie toont aan dat niet-tarifaire handelsbelemmeringen de intra-Europese handel in goederen meer dan 40% duurder maken. Het verkleinen van die barrières is dan ook een veel groter doelwit dan de meerkost die de Amerikaanse tolwachters vandaag opleggen. Wie neemt de handschoen op?