Economische vooruitzichten in tijden van onzekerheid
3 min
De blik op de langere termijn helpt de chaos van vandaag te overstijgen
Economen hebben het moeilijk vandaag. De modellen die zij hanteren om de wereld te begrijpen, sputteren tegen. Die modellen zijn op hun best wanneer er een sterke consensus heerst. Enkele voorbeelden: structureel winstgevende bedrijven verdienen een hoge beurswaardering, staatspapier van landen met veel schulden heeft een hogere risicopremie en van vrije internationale handel wordt iedereen beter.
Vandaag worden die spelregels herschreven, in een rotvaart. Of nauwkeuriger: ze zijn naar de vuilnisemmer verbannen en in afwachting van nieuwe spelregels vliegen de kladversies ons om de oren.
En dat is een probleem. Economie helpt actoren – bedrijven, gezinnen, landen – coördineren, afstemmen, samenwerken. Daarbij zijn spelregels cruciaal. Die zorgen ervoor dat we dezelfde taal spreken. Wanneer er spraakverwarring ontstaat, bijvoorbeeld omdat één sterke speler besluit dat overheidstekorten (en dus -schulden) er niet toe doen of dat handelsverdragen ongeldig zijn, dan lijdt iedereen daaronder.
Vandaag vinden we die spraakverwarring duidelijk terug in de onenigheid tussen economen bij het maken van hun groeivoorspellingen. Die voorspellingen voeden de investerings- en besparingsplannen van respectievelijk bedrijven en gezinnen. En ze beïnvloeden dus zo ieders leven.
Een analyse op basis van cijfers van voorspellingsaggregator Focus-Economics toont aan hoe groot die onenigheid vandaag is voor de Belgische groei. Onderstaande grafiek toont het gemiddelde verschil tussen vooruitzichten die de verschillende panelleden, zoals banken en denktanken, indienden voor de jaren vermeld op de horizontale as.
Voor de jaren 2013-2022 schommelt die onenigheid tussen 0,1 en 0,3%. Het zijn al bij al kleine verschillen, gezien de Belgische groei in die periode gemiddeld ongeveer 1,5% bedroeg. De pieken bij 2025 en 2026 liggen met respectievelijk bijna 0,8 en ruim 0,5% een héél stuk hoger*. De economische groei zelfs maar enkele kwartalen vooruit voorspellen is altijd uitdagend, maar vandaag duidelijk des te meer.
Verhuist de economische voorspeller dan vandaag het best even naar het reservebankje?
De dagelijkse stroom aan – vaak tegengestelde – beleidsballonnetjes die ons vanuit het Oval Office bereiken, is een uitputtingsslag. En zeker niet alleen voor journalisten en financieel analisten.
Vandaag loont het sterk om de blik verder vooruit te richten. Hoe denken we dat de wereld er binnen 10 jaar zal uitzien? Wat willen we daaraan veranderen? En welke stappen zetten we daarom het best vandaag?
Het is bij die oefening in scenariodenken dat de econoom een belangrijke toegevoegde waarde heeft. Niet bij het opleveren van een maandelijkse puntschatting voor bbp-groei, die vaak al bij publicatie achterhaald is. Wél bij het helpen verlichten van de verschillende paden die vandaag voor ons openliggen, en van de afwegingen die erin vervat liggen.
Tijd om er werk van te maken.
Het nieuwe boek van Arne Maes, ‘2034, een novelle: Mentaal tijdreizen voor denkers en doeners’, ligt vanaf 13 mei in de winkel.
* Ook de hoge waarde in 2023 is op het eerste zicht opvallend. Deze voorspellingen werden gemaakt tussen de covid-lockdowns door, met een grote onzekerheid rond de effectiviteit en timing van de beschikbaarheid van vaccins.