Economic Outlook 2025 - EU moet minder afhankelijk worden van de VS

Een geleidelijk herstel in Europa en een zachte landing van de economie in de Verenigde Staten: dat was wat verwacht werd, totdat Donald Trump verkozen werd tot Amerikaans president. De geopolitieke onzekerheid lag de voorbije 3 jaar gevoelig hoog, en in de nabije toekomst verwacht BNP Paribas Fortis daar niet veel verandering. De fourth turning[1] is hier en klimt langzaam naar zijn climax.

“De evolutie van de inflatie en vooral van de economische groei hangt af van welke maatregelen Trump effectief zal nemen”, stelt Koen De Leus, Chief Economist bij BNP Paribas Fortis. “Het optrekken van de importtarieven en de maatregelen op het vlak van migratiebeleid zijn beide inflatoir. Een expansief begrotingsbeleid is dat ook, maar dat zorgt dan weer voor economische groei. Dat kan de Federal Reserve ervan weerhouden om zijn rente nog veel verder te verlagen. De Europese Centrale Bank zal met lede ogen moeten toekijken hoe hogere importtarieven in de Verenigde Staten, en vooral de onzekerheid of die er al dan niet zullen komen, de Europese groei een knauw geven.”

Wake-upcall voor Europa

De verkiezing van Trump is een wake-upcall voor Europa. Het is al lang te afhankelijk van de Verenigde Staten voor zijn defensie. De voorbije jaren is de afhankelijkheid nog toegenomen door de inruil van Russisch gas voor Amerikaans LNG, en Chinese export voor Amerikaanse.

Mario Draghi stelt in zijn rapport ‘The future of European competitiveness’[2] dat Europa dringend moet overgaan tot actie. Zo moeten de energiekosten van bedrijven naar omlaag. Bovendien moet Europa investeren en de regulering vereenvoudigen om de immense innovatiekloof met de Verenigde Staten te dichten. Er zijn specifieke strategieën nodig om de internationale competitiviteit van de Europese industrie- en dienstensectoren op te krikken, gepaard met een verdere daling van de koolstofuitstoot. Voorts zijn grotere investeringen in defensie noodzakelijk en dient de afhankelijkheid van strategische grondstoffen en technologieën verminderd te worden.

België

In België houdt de economische groei aan, geruggensteund door licht verbeterend sentiment bij de meeste bedrijven. De recentste nowcast van BNP Paribas Fortis gaat uit van 0.3% groei in het laatste kwartaal, weliswaar op basis van een beperkte steekproef. Het consumentenvertrouwen neemt ook licht toe en stilaan zijn de eerste tekenen van herstel op de huizenmarkt zichtbaar. Maar ook België zal gevolgen ondervinden van mogelijke acties van de nieuwe Amerikaanse president.

Wat is het groeipotentieel van België op langere termijn? BNP Paribas Fortis maakte een analyse aan de hand van de 4 componenten van het bbp:

1. De grootte van de bevolking op arbeidsleeftijd;
2. De tewerkstellingsgraad van die bevolking;
3. Het aantal gewerkte uren per jaar van de werkenden;
4. De productiviteitsgroei per uur.

Koen De Leus: “Vooral de tragere groei van de actieve bevolking én de tewerkstellingsgraad wegen op het toekomstig groeipotentieel. Meer zelfs, volgens de vooruitzichten van de Verenigde Naties krimptde Belgische arbeidspopulatie al vanaf 2025. Daarbovenop komt nog dat de flinke toename in tewerkstellingsgraad van de voorbije jaren stilaan zal vertragen. Net zoals de Studiecommissie voor de Vergrijzing houden we rekening met een plafond van zo’n 75% tegen 2034. Die combinatie alleen al verlaagt de reële groei naar amper 1% per jaar of lager, komende van een huidige trendgroei van 1,4%.”

De belangrijkste troefkaart voor de Belgische groei is een verbetering van de productiviteit. Vandaag schommelt die jaarlijks rond 0,5%. Artificiële intelligentie en mogelijk andere exponentiële technologieën kunnen dat cijfer opkrikken. De meningen over de verwachte impact daarvan zijn echter zeer verdeeld. In een recent rapport gaat de Amerikaanse zakenbank Goldman Sachs uit van een cumulatief effect op het bbp van 9 procentpunt over een periode van tien jaar, wat overeenstemt met de raming van de groep BNP Paribas vanaf 2030.

Daron Acemoğlu, laureaat van de Nobelprijs voor Economie in 2024, voorziet daarentegen amper een halve procentpunt extra groei, en dat over een periode van maar liefst tien jaar. In vergelijking met de Amerikaanse investeringsbankiers is volgens hem de adoptie van artificiële intelligentie trager en de automatisatie minder wijdverspreid. Dat verklaart het verschil in groeivoorspellingen.

Groei en inflatie

BNP Paribas Fortis gaat uit van een boost gerelateerd aan artificiële intelligentie van gemiddeld 0,5% voor een totale productiviteitsgroei van 1% per jaar over de tienjarige periode. De reële trendgroei komt zo uit op 1,4%.

Op korte termijn ziet de bank de Belgische groei in 2025 - geholpen door de monetaire stimulans en het kerende momentum in sommige naburige landen, die belangrijke handelspartners zijn – licht opveren van 1% naar 1,2%. De inflatie – in 2024 met 4,2% nog erg hoog door de energiecomponentnormalisatie – daalt tot 2,1%. De kans is reëel dat die vooruitzichten neerwaarts worden bijgesteld vanwege de onzekerheid met betrekking tot de dreiging van Donald Trump om de importtarieven te verhogen. 

[1] Howe, N. (2023). The Fourth Turning is Here. Simon & Schuster. In dit boek beschrijft de auteur zijn theorie die stelt dat historische gebeurtenissen geassocieerd kunnen worden met generationele cycli, waarbij één cyclus een mensenleven omspant. In de vierde fase verkeert de maatschappij in crisis.

[2] Draghi, M. (2024). The future of European competitiveness. In European Commission. Europese Commissie. https://commission.europa.eu/topics/strengthening-european-competitiveness/eu-competitiveness-looking-ahead_en?prefLang=nl