Cryptocurrencies: een term die vele ladingen dekt (Deel 1)
5 min
De week van 14–18 juli kreeg in de VS de bijnaam “Crypto Week”: drie wetsvoorstellen rolden door het Huis van Afgevaardigden om de cryptowereld eindelijk een juridisch kader te geven. Het zwaartepunt lag bij de GENIUS-wet(Guiding and Establishing National Innovation for US Stablecoins). Die legt strakke regels op aan uitgevers van stablecoins – digitale munten die één-op-één zijn vastgeklikt aan soevereine valuta, vandaag in 99% van de gevallen de Amerikaanse dollar. Daarnaast passeerde ook de Clarity Act (meer duidelijkheid voor andere cryptoactiva) en de Anti-CBDC Surveillance Act, die de uitgifte van een digitale dollar verbiedt. Voor die twee moet de Senaat nog kleur bekennen. De GENIUS-wet is daar al goedgekeurd én door de president ondertekend.
Bitcoin
De bekendste loot aan de cryptostam is zonder twijfel bitcoin – vaak omschreven als digitaal goud. Functioneel kan je er vooral mee betalen: ik koop een goed of een dienst en betaal jou met bitcoin, netjes geregistreerd op de blockchain. Zo eenvoudig als een digitale kluis, veilig en anoniem, maar ook beperkt in mogelijkheden. En volgens sommigen functioneel waardeloos.
Of toch niet? De anonimiteit maakt bitcoin bijzonder interessant voor de ondergrondse economie. Kenneth Rogoff, Harvard-professor en voormalig IMF-hoofdeconoom, schrijft in Our Dollar, Your Problem: “Bitcoin mag dan weinig legitieme waarde hebben in reguliere transacties […] Maar als het inderdaad wijd gebruikt wordt in het bevorderen van handel in de zwarte economie, dan kan men niet zeggen dat het een puur speculatief actief is.”
De Wereldbank schatte in 2021 de omvang van de zwarte economie op 17% van het bbp in ontwikkelde landen en 32% in ontwikkelingslanden. In Europa varieert het volgens Rogoff van 6% in Zweden tot 36% in Griekenland. Niet niks dus.
Wie bitcoins houdt op de blockchain, bezit ze als honderd en vijfhonderd dollar-/ eurobiljetten onder de matras. Wie ze aanhoudt via een beurs, vertrouwt op een soort bank. Alleen: die beurzen zijn nog niet altijd even streng gereguleerd als banken, waar belastingautoriteiten of justitie gemakkelijk transacties kunnen opsporen. Dat maakt bitcoins en andere cryptomunten interessant voor betalingen in de ondergrondse economie. Zolang overheden moeite hebben om transacties efficiënt te traceren, behoudt bitcoin zijn “fundamentele” waarde. Maar mocht die dag komen, dan kan de waarde ervan instorten, volgens Rogoff.
Ethereum en opensourceplatforms
Na bitcoin komt ethereum als tweede belangrijkste cryptomunt van het moment. Dat is meer dan een munt: het is een programmeerplatform waarop smart contracts en decentrale applicaties draaien. Denk aan een wereldwijde digitale infrastructuur waarop ontwikkelaars kunnen bouwen. Ether, de munt, is het betaalmiddel binnen dat ecosysteem. Hoe meer vraag naar toepassingen, hoe meer vraag naar ether. En net zoals bij Bitcoin duwt ook de interesse van speculanten ethereum hoger.
Er zijn intussen talloze concurrenten: Cardano, Solana, Binance Smart Chain… Elk probeert te scoren met snelheid, lagere kosten of schaalbaarheid. Het is een technologiewedloop die niet moet onderdoen voor de begindagen van het internet.
De hype van memecoins
Dan zijn er de memecoins – het wilde westen van de crypto. Hun toegevoegde waarde? Nul. Hun aantrekkingskracht? De hype.
Neem $TRUMP: gelanceerd om Trumps leiderschap en “Fight, fight, fight”-slogan te vieren. De munt piekte bij 75 dollar, goed voor minstens 350 miljoen dollar winst voor de uitgevers (familie van …). Vandaag noteert ze rond 8 dollar. In april verdubbelde de koers nog toen de organisatoren aankondigden dat Trump de 220 grootste houders zou uitnodigen voor een galadiner, met een vipreceptie voor de top 25. Enkele dagen nadien zouden bijkomende $TRUMP-tokens naar de markt gebracht worden. Geen grap.
Andere klassiekers: Dogecoin (met de Shiba Inu-hond), Pepe (de kikker van de internetmeme), en jawel, Fartcoin (de naam zegt alles). Wie als laatste de muziek hoort stoppen, blijft met de rekening – waardeloze coins – zitten.
Bitcoin treasury-bedrijven
Nog een curieuze niche: de bitcoin treasury-bedrijven. Hun model: vers geld ophalen via schuld of aandelen, en dat integraal in crypto pompen. Het zijn eigenlijk hefboomfondsen die alleen bitcoin als strategie hebben.
MicroStrategy – nu Strategy genaamd – was de pionier. CEO Michael Saylor besloot op een dag alle cash van het bedrijf in bitcoin en andere cryptomunten om te zetten en werd beloond met een vertwintigvoudiging van de beurskoers sinds 2020. Vandaag zijn er zowat 160 bedrijven die dit voorbeeld volgen. Marktkapitalisatie? Meer dan 100 miljard dollar. De voorbije weken crashten de aandelen van deze bitcoinverzamelaars, nadat de hype wegebde.
Stabiele stablecoins
Tot slot de stablecoins – de sterren van de show en grote beloften dankzij de GENIUS-wet. Ze worden uitgegeven door privébedrijven en volledig gedekt door liquide activa, vaak Amerikaanse staatsobligaties of cash. Hun waarde blijft stabiel tegenover de dollar of een andere referentie, soms zelfs goud.
Het idee: combineer de voordelen van crypto (snel, globaal, 24/7) met de stabiliteit van traditionele valuta. Je hoeft geen buitenlandse bankrekeningen meer te openen om geld internationaal door te sturen – je verstuurt gewoon stablecoins van jouw wallet naar die van iemand anders.
In de praktijk verloopt veel via exchanges zoals Coinbase of Binance, of apps zoals PayPal USD. Daar is een “betaling” vaak niet meer dan een saldo-update in hun systeem zonder blockchaintransactie, zoals bij een gewone bank. Het verschil tussen de blockchain en de spreadsheet van een fintech wordt dan wel heel klein.
En nu?
Stablecoins hebben de wind in de zeilen. Maar de vragen stapelen zich op: waarom zouden bedrijven ze uitgeven, hoe veilig zijn ze echt, en dreigen ze het bankmodel te ondermijnen? Zijn ze zelfs in staat om soevereine munten ooit te vervangen? Daar gaan we op in in onze volgende bijdragen.
